Enige tijd geleden sprak ik een kennis van een kennis. Hij kent iemand met een zoontje dat meisjesdingen leuk vindt en wat met zichzelf in de knoop zit. Mogelijk hadden ze een genderkind. Ze hadden het kind aangemeld bij het genderteam om te kijken wat die voor hen zouden kunnen doen. Dat bleek nog best een gedoe om het allemaal geregeld te krijgen, omdat het mannetje woonde bij moeder en haar nieuwe vriend, en vader ook bij de behandeling moest zijn. Sterker nog, zo zei de kennis, wist je dat 28% van de gescheiden ouders niet tekent voor de behandeling omdat ze er samen niet uitkomen?

READ MORE

Transgender met gescheiden ouders

Dat zette me nogal aan het denken. Achtentwintig procent, dat is ruim een kwart van de gescheiden ouders. Ongeveer een derde van de huwelijken eindigd in een echtscheiding , dus het zou best kunnen dat er nogal wat transgenders rondlopen met ouders die niet meer bij elkaar zijn. Ik heb geprobeerd om wat meer cijfers te vinden over genderkinderen en gescheiden ouders, maar ik kwam nog niet zo gauw op bruikbare informatie. Maar ik merkte dat ik erover na bleef denken. Hoe zit dat dan, als je als ouders niet meer bij elkaar bent en je hebt een genderkind? Ik dook eens een beetje verder google in.

Cijfertjes over scheiden

Nog even wat cijfers over scheiding, 1 op de 3 jongeren ervaart de scheiding als een vechtscheiding, ongeveer twee derde van de kinderen gaat na de scheiding bij hun moeder wonen. Ouders die gaan scheiden (ook ouders met een samenlevingscontract overigens) moeten sinds 2009 een ouderschapsplan maken als ze uit elkaar gaan. Daar staan zaken in over alimentatie, waar het kind woont, wie wat betaald en hoe de ouders informatie met elkaar delen over de kinderen. Er wordt geadviseerd om ook zaken op te nemen over de opvoeding, zoals over bedtijden en straf, wat te doen bij medische zorg en hoe ver je bijvoorbeeld uit elkaar mag verhuizen, maar dat is allemaal niet verplicht.

Maar je hebt een genderkind

Wat nu als je kind transgender is, en je komt er met je ex niet uit wat jullie daarmee moeten doen? Zo zit in de aflevering Transgender Kids van Louis Theroux  een genderkind wat bij haar vader Cole wordt genoemd en bij moeder Chrystal. Wat als jij vindt dat je kind in (sociale) transitie zou mogen, en je ex dat nog veel te vroeg vindt? Of je ex al met hormonen klaarstaat terwijl jij nog maar net aan het wennen bent dat je dochter zich eigenlijk meer man voelt?

Ooit kwam ik een meoder tegen die vertelde dat haar ex-man totaal de transgender gevoelens van hun kind totaal ontkende. Ze zat met haar handen in het haar. Haar man noemde hun transdochter bij haar oude jongensnaam, en ze moest elke week bij papa de aangetrokken rok weer uittrekken. Ze wilde wel praten met haar ouder partner, maar ze kwamen er samen niet uit. Ik las een verhaal van een vader die zijn transgender zoon volledig accepteerde, maar met zijn ex vrouw in de clinch lag over de te voeren aanpak. Zij dacht dat alles nog wel zou overwaaien en wilde geen medicijnen. De vader zag daarop zijn zoon wegglijden in een depressie, hij wilde niet meer naar school en durfde bijna de deur niet meer uit.  Daarbij kunnen bij vechtscheidingen de gevoelens van ouders over élkaar soms zo hun beeld vertroebelen dat ze vergeten te kijken naar wat het kind nodig heeft. Ouders kunnen soms beiden het gevoel hebben in een eigen boom te zitten, kijkend naar hoe de andere ouder bezig is het kind te helpen, en het overal mee oneens zijn. Het kind klimt onderwijl van de ene naar de andere tak en weet eigenijk niet meer wie hem nu eigenlijk op zal vangen als hij valt. 

Wat doet dat met de kinderen

Scheiding heeft een effect op álle kinderen, transgender of niet. Maar voor een genderkind kan een scheiding extra pijnlijk zijn, omdat het onduidelijkheid mee kan brengen over hoe om te gaan met de identiteit van het kind. Er is onderzoek gedaan naar het welbevinden van transgender kinderen, waaruit bijna altijd kwam dat als die kids zich meer geaccepteerd voelen, ze minder last hebben van angsten, depressies, zelfmoordgedachten en andere narigheid. Ik kan me zo voorstellen dat bij je vader je eigen vrouwelijke zelf moeten zijn en bij je moeder in het keurslijf van het jongetje wat je niet wilt zijn moeten stappen voor een genderkind bijzonder lastig kan zijn.

Hoe zit dat bij het ziekenhuis

Als je behandeling wilt in een ziekenhuis dan is daar in veel gevallen de toestemming van beide ouders voor nodig. Het is vaak niet zo dat er bij je huisarts als je langskomt met een koortsig kind of op de eerste hulp iemand komt vragen om een handtekening wanneer er een dubbele beenbreuk gezet moet worden, *) maar voor ingewikkeldere zaken die het leven van een kind kunnen bepalen wil de arts graag zeker weten dat beide ouders het eens zijn. Als beide ouders het niet eens kunnen worden, dan komt er geen behandeling.

Wat doe je dan als er wél noodzaak is?

Artsen mogen beslissen om wel te handelen, ook als een ouders het niet wil. Bijvoorbeeld als er medische noodzaak is. Maar in veel gevallen zullen de artsen de ouders verwijzen naar de kinderrechter. Die kan namelijk vervangende toestemming verlenen als één van de ouders de behandeling weigert, en die volgens de andere ouder (en/of volgens het kind) echt noodzakelijk is. Nu is (medische) zorg voor transgenderkinderen niet perse levensbedreigend of direct noodzakelijk, en dus stelt het VUmc dat beide ouders toestemming moeten geven. Nu kan je je afvragen ‘wat is noodzaak?’ Als een genderkind echt ontzettend lijdt aan zijn dysforie en het geven van remmers of hormonen echt bij kan dragen aan het psychisch welzijn, dan is er mogelijk wél sprake van noodzaak. Ik heb nog geen onderzoek kunnen vinden **) met data over transgender kinderen die zorg onthouden wordt mogelijk in hun ontwikkeling daar last van hebben, maar zoals al eerder genoemd is er wél onderzoek gedaan naar het welbevinden van genderkinderen die mogen zijn we ze willen zijn.

Waar doe je goed aan

Persoonlijk zou ik altijd eerst zeggen: probeer er samen uit te komen. Kijk of je je eigen problemen met elkaar even op de plank kunt parkeren en kunt luisteren naar wat je kind nodig heeft. Ga naar een plaatselijke maatschappelijk werk, of naar een mediator (soms helpt een derde persoon ebij echt enorm verhelderend) en probeer er op die manier uit te komen.

Het kind is namelijk van twee ouders, en wil in principe beide ouders niet afvallen. Maar je kunt je zo voorstellen dat het voor een kind nogal veerwarrend is als het bij papa wél en bij mama níét het jongetje mag zijn wat ze in haar hart is. Of dat de transdochter wel gewoon van mama de de gewenste puberteitsremmers mag, maar elke week van papa hoort dat hij dat eigenlijk maar onzin vindt.
Ik kan me zo voorstellen dat toestemming van de kinderrechter een uiterste oplossing kán zijn, maar zou de ouders én hun kind wensen dat ze proberen om samen een oplossing te vinden. Je hoeft elkaar niet aardig te vinden om wel dezelfde wensen na te streven tenslotte, en elke ouder wil, op zijn manier, het beste voor zijn kind.

Neem rust

Als laatste zou ik willen zeggen: praat erover. Lucht je hart. Zoek andere ouders met genderkinderen (bijvoorbeeld bij GO). Kinderen zijn erbij gebaat dat ouders zich goed voelen. Zorg dus voor voldoende rust in je leven, regel oppas en ga een dagje sauna of een avondje aan de thee of het bier met vrienden. Neem een filmavond op de bank. Zoek uit wat jíj nodig hebt om wat relaxter te functioneren. Als je goed voor jezelf zorgt kan je namelijk stukken beter zorgen voor je kind.

*) Bij niet-ingrijpende, noodzakelijke en gebruikelijke behandelingen mag een arts de toestemming van de andere ouder veronderstellen, zolang het tegendeel niet blijkt. Zie bijvoorbeeld deze voorbeelden.
**) Wat niet wil zeggen dat het er niet is, maar vooral iets zegt over mijn beschikbare tijd en resources.