Hallo Oktober. Welkom met je vallende blaadjes, je donkere ochtenden en natuurlijk je Halloween. Nu we na een lange, lange autorit terug zijn van onze vakantie in Scandinavië is het tijd om weer in een normaal ritme te komen. Op tijd opstaan, weer gaan werken, kinderen naar school. Nog even tussendoor met het hele gezin het Norovirus op bezoek krijgen om je schema weer lekker in de war te schoppen, maar nu zijn we dan toch echt weer officieel begonnen. Ik kruip weer achter de laptop en besluit eens te gaan uitweiden over ons reisje. Want is dat eigenlijk nog anders, met een transgender kind op vakantie?
Transgender op vakantie
Toen wij besloten tot reizen naar Legoland kwam Zweden daar eigenlijk automatisch aan vast kleven. Die mooie brug vanuit Denemarken vroeg gewoon om overheen gereden te worden. Als we dan toch in Zweden waren, zou dan niet een weekje Noorwegen precies in de lijn liggen van wat wij verwachten in een vakantie? Toen ik dit alles in februari besloot en boekte was ik mogelijk even vergeten dat in drie huisjes verblijven helaas ook betekent dat je daar dus drie keer de hele dag voor in auto moet zitten.. Al moet ik zeggen, de kinderen gedroegen zich voorbeeldig. We hadden de ‘geen-screentime-op-vakantie’ regels ietwat opgerekt zodat er in de auto drie x twintig minuten tablet tijd was, en het vooruitzicht*) daarop wat blijkbaar zo leuk dat ze bijna fluitend alle ritten doorkwamen.
Legoland bleek een soort Efteling, maar dan met meer kermisattracties en vol met lego. Je kunt je er prima twee dagen vermaken, dat het een maandag in september was hielp bovendien enorm voor de wachtrijen. De kinderen stuiteren blij en gelukkig van Ninjago rit naar Arctic achtbaan, en gender doet er helemaal niets toe, het is gewoon leuk.
De boom
Onderweg naar Zweden blijkt dat drie mensen met piemels in de auto hebben zo gek nog niet is, want er moet altijd iemand plassen als je nét dat ene laatste tankstation voorbij bent. Denk maar niet dat er dan na vijf kilometer weer een nieuwe komt. Skylanne heeft bij tijd en wijle niet al te veel moeite met haar geslacht, wat het zoeken van een plekje langs de weg toch zoveel makkelijker maakt (had ik al gezegd hoe enorm oneerlijk ik het vind dat ik me altijd het leplazarus zoek naar die ene wc, of dat bosje struiken, terwijl mijn man en kinderen na bezoek aan hun boom inmiddels allang weer met een kopje koffie en een Duckie op het picknickkleed liggen?)
Het land van IKEA
Zweden, overigens, heeft het genderneutrale voornaamwoord ‘hen’. Ook is transgender zijn daar geen mentale aandoening meer. Al met al een best leuk land, waar we uitgestrekte bossen vonden en meren om aan te kamperen en je meegebrachte marshmallows te roosteren op een vuurtje van zelf aan stukjes gehakt hout. De kinderen probeerden elk meertje uit op zwembaarheid (in september! Zij hebben duidelijk een enorme onzichtbare warme vetlaag waar ik als eeuwige koukleum jaloers op ben) en ik trakteere de receptiemedewerker op mijn beste Zweeds. (Die na anderhalve zin overging op Engels. Waar ze veel te goed in zijn, die Scandinaviërs, zo leer ik toch nooit wat..!)
Via kleine witte weggetjes togen we naar Noorwegen. We zagen geen elanden op de weg maar werden wel verrast door mama hert en haar overstekende spruiten. Aldaar op een regenachtige dag bleek dat gender wel degelijk een rol speelt in onze vakantie. In het Noorse zwembad bijvoorbeeld. Wat, in tegenstelling tot die bij ons, helemaal geen kleedhokjes bleek te bevatten. Wél hadden ze er kleedkámers. Hele grote. En een doucheruimte, waar geheel ontklede moeders met poedelnaakte babies zonder gene naartoe wandelden. Zelfs tienermeisjes bleken gewoon samen onder de douche te staan. Dat douchen, zo brachten wel drie posters met instructies ons bij, was namelijk verplicht.
Gender in het zwembad
Daar sta je dan, met twee kids, een tas vol badpakken en een muntje van 10 kronor voor de kluisjes. Papa Jurre was bij de ingang al door een groot bord met ‘Mann’ van ons gescheiden. ‘Wij hoeven toch niet bloot te douchen toch mam?’ , vroeg mijn dochter. Achter haar twinkelende ogen stonden zorgen. ‘Nee hoor liefje, vandaag niet. We doen voor vandaag even alsof ik helemaal geen Noors kan lezen.’ Helemaal achterin vonden we het rustigste hoekje van de kleedkamer, alwaar Sky zich achter de door mij opgehouden handdoek in haar badpak wurmde. Ik begin me een voorstelling te maken van de moeite die een transgender in dit land kan hebben met naar het zwembad gaan. ‘Ik ga straks met papa mee’, kondigde Finn aan toen we eenmaal bij het water waren. In een badpak in de mannenhoek was voor hem blijkbaar te prefereren boven pubermeisjes die je piemel kunnen zien in de meisjeskleedkamer.
Verder is het een superland. We reden over veel te kleine, steile bergwegen naar veel te smalle dalen, waar aan één kant zelfs de zon nooit schijnt in de winter. Jurre en de kinderen beklommen de hoogste berg in de regio, ik overwon wat hoogtevrees en reed het treintje naar de top, waar we met onze voeten in de sneeuw stonden. We leerden dat de boomgrens daar veel lager ligt dan ik dacht, en dat daar dan wel nog gewoon berken blijken te groeien. Reden een treintje drie kilometer een berg in, om daar te kijken welke halsbrekende toeren de mijnwerkers vroeger uithaalden om zilver te delven.
Weer thuis
Na achttien mooie dagen waren we weer thuis. Waar bijzonder weinig veranderd leek, behalve dat het leven gewoon was doorgegaan **) Skylanne ging weer naar school, waar het niet-douchen na de gym nog steeds bijzonder weinig vragen opriep en Finnley ging op zijn verjaardag in zijn kattenjurk de klas in. Nix ‘praatje in de klas’, gewoon doen. Happa.
Ik kruip met een kopje thee op de bank en ga nagenieten terwijl ik probeer de 500 foto’s te bewerken tot een haalbaar aantal waar een fillmpje van te maken valt. En tien tassen was in de machine stoppen. Mijn werkmail bijwerken. Het huis in Halloweenstijl versieren. Een nieuw blog maken. Vergeten te lunchen. Maar weer thee zetten. Weet je wat, als ik zo toch zit met die thee, misschien moet ik dan alvast plannen maken voor een mini vakantie naar de Efteling. Of Centerparcs. (Waar de zwembaden gewoon hokjes hebben. Tenzij je naar een Centerparcs in Noorwegen gaat misschien?) Misschien is Wales een leuke plek om volgend jaar naartoe te… Het is duidelijk dat mijn hoofd ook weer aan het werk is gegaan. Ja, de vakantie is nu echt voorbij.
*) Ik heb een wekkersysteem voor in de auto. Kan het iedereen aanraden. Je maakt een lijstje van waar je je kinders mee wilt belonen (in ons geval: een nieuw puzzelboek, lekker drinken, een lolly, drie x screentime, samen een spel doen, raamstiften om op de ramen te kleuren, dat soort dingen), mikt wat je nodig hebt in een tas en zet een wekkertje op de tijd die je wilt dat je kids kunnen wachten. Als dat afgaat krijgen ze hun cadeau. De dag zit nu opgedeeld in behapbare blokken tijd en de helft van wat ze krijgen hadden ze anders toch wel gekregen, maar nu is het specialer. Toen ze klein waren pakte ik zelfs alles nog in in cadeaupapier, daar werd het nog gaver van. Zelfs een rolletje mini mentos voelt als een cadeau als het in oud kerstpapier verpakt zit.
**) Het kon in ons geval door omstandheden niet anders, maar ik weet niet of ik anderen zou aanraden op vakantie te gaan als de school net begonnen is. Je kunt nét niet beginnen, omdat je weet dat je weggaat, en als je terug bent blijkt iedereen zijn plekje gevonden te hebben maar jij nog niet want je was weg. Ik vemoed dat ons ritme er over een week of twee wel weer in zit. Wacht.. Dan is het herfstvakantie…
Even over het wel of niet van mentale aandoeningen hè. Ik vraag me af of het per se willen schrappen van genderdysforie uit de DSM niet een symptoom is van onacceptatie (als dat een woord is) van mentale aandoeningen. Want, heel bruut gezegd: als je geboren wordt in een lichaam dat niet past bij hoe je je voelt is dat toch niet helemaal kloppend. Net als dat moeder natuur je meestal twee benen en twee armen meegeeft en ze niet omgekeerd op je lichaam zet.
Ik heb dit wel vaker gezegd en meestal worden mensen dan heel boos (in de regel overigens cismensen die heel erg het gevoel hebben dat ze op moeten komen voor transmensen). Ik denk alleen echt, waarom is het zo erg om te erkennen dat er iets mis is gegaan bij de ontwikkeling van een persoon? Het enige probleem wat ik zie is dat je daar vervolgens een waardeoordeel aan hecht. Jij hebt iets mis in je hoofd – dus je bent een minder persoon. Dat is natuurlijk niet waar! Er zijn ook mensen die geboren worden met maar één arm. Dat is nu eenmaal zo en daar moeten ze mee leren leven, of ze kunnen gebruik maken van medische hulpmiddelen om hun leven makkelijker te maken. That’s it. Geen mens die eraan denkt om het missen van een arm niet meer als medische conditie te willen zien omdat het die mensen een slecht gevoel geeft ofzoiets.
TL;DR: laten we vooral mentale condities niet als iets raars/geks/’anders’ zien ipv dingen schrappen uit de DSM, dat is voor iedereen leuk.